Neue Vorschriften für den Transport von Abfällen ab Mai 2026: DIWASS, Anhang VII und digitale Meldungen
System DIWASS w 2026 to jedna z największych zmian w dokumentacji przewozu odpadów w UE od lat. Od 21 maja 2026 r. stanie się on obowiązkowym kanałem elektronicznej wymiany informacji dla przesyłek wewnątrz UE. Obejmie zarówno procedurę notyfikacji dla odpadów niebezpiecznych, jak i Aneks VII dla tych z tzw. „zielonej listy”. W tym artykule znajdziesz wszystko, co musisz wiedzieć o zmianach, jakie zaczną obowiązywać w połowie nadchodzącego roku. Zobacz, co musisz zrobić żeby być gotowym na nadchodzące miesiące.
Nie pozwól, żeby formalności zablokowały ci zlecenia. Zabezpiecz pozwolenia na odpady już teraz
W 2026 przewoźnicy zaczną działać w bardziej uporządkowanym i weryfikowalnym modelu. Klienci szybciej odfiltrują firmy bez kompletu uprawnień. Jeśli zabraknie ci pozwolenia lub wpisu, możesz wypaść z gry dokładnie wtedy, gdy pojawią się lepsze stawki. Chcesz mieć temat zamknięty z wyprzedzeniem? Kontakt – poprowadzimy proces uzyskania odpowiednich pozwoleń na transport odpadów:
e.nadolna@ekologistyka24.pl , +48 881 045 376
j.blazewicz@ekologistyka24.pl , +48 500 867 153
DIWASS – co oznacza ten skrót i jaki jest sens powołania systemu
DIWASS to skrót od Digital Waste Shipment System, czyli cyfrowego systemu obsługującego dokumenty i dane dotyczące przemieszczania odpadów w UE. W praktyce chodzi o centralny system Komisji Europejskiej oraz hub (węzeł wymiany danych), który pozwoli spinać narzędzia krajowe i komercyjne z systemem centralnym.
Najważniejsza zmiana jest strategiczna: UE przechodzi z wadliwego i podatnego na nadużycia modelu „papierowego” na model, w którym dane powstają cyfrowo, a organy widzą proces w czasie rzeczywistym. Komisja wprost wskazuje, że cyfryzacja ma ułatwiać legalne przesyłki między państwami, a jednocześnie utrzymać właściwy poziom monitorowania.
DIWASS opiera się na obowiązku elektronicznej wymiany informacji i dokumentów wynikającym z Rozporządzenia (UE) 2024/1157 (nowe rozporządzenie o przemieszczaniu odpadów). Fundamentem jest art. 27, który nakazuje elektroniczną obsługę określonych informacji i dokumentów, przez system centralny lub interoperacyjne systemy/oprogramowanie.
We wspomnianym rozdziale, w ustępie 4 Rozporządzenia (UE) 2024/1157, czytamy:
Państwa członkowskie mogą stosować swoje własne dostępne systemy lub oprogramowanie umożliwiające przygotowanie i przetwarzanie informacji i dokumentów, o których mowa w ust. 1, przez właściwe organy, organy przeprowadzające inspekcje oraz, w stosownych przypadkach, podmioty gospodarcze w państwach członkowskich, do elektronicznego przekazywania i wymiany informacji i dokumentów, o których mowa w ust. 1. Państwa członkowskie zapewniają interoperacyjność tych systemów i oprogramowania z centralnym systemem,
o którym mowa w ust. 3, ich funkcjonowanie zgodnie z wymogami i zasadami określonymi w aktach wykonawczych przyjętych przez Komisję na podstawie ust. 5 oraz zapewniają, aby te systemy i to oprogramowanie umożliwiały wymianę informacji i dokumentów za pośrednictwem repozytorium centralnego systemu w czasie rzeczywistym.
Ważny detal, o którym wiele firm jednak zapomina: DIWASS ma wspierać trzy komponenty procesu:
DIWASS nie wziął się znikąd – jakie były jego początki?
Z DIWASS jest jak z e-CMR: wszyscy wiedzą, że „wejdzie”, ale tylko część rynku przygotowuje procesy i systemy. Tymczasem oś czasu jest już dość klarowna.
MAJ 2024 | Częściowe wejście w życie nowego rozporządzenia o przemieszczaniu odpadów (UE) 2024/1157. Wdrożenie poszczególnych zapisów ma charakter etapowy. |
2 LIPCA 2025 | Komisja przyjęła kluczowy akt wykonawczy dotyczący DIWASS, który został opublikowany w Dzienniku Urzędowym jako Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2025/1290. To dokument, który „przekuwa” ogólny obowiązek cyfryzacji na zasady działania systemów i integracji. |
STYCZEŃ 2026 | Ma przynieść publikację dokumentacji technicznej dla integracji przez API. To sygnał dla dostawców oprogramowania i większych operatorów: integracje trzeba planować wcześniej, bo potem zostaje tryb gaszenia pożaru. |
PO 3 LUTEGO 2026 | Komisja zapowiada publikację zestawienia, jak poszczególne państwa będą wymagały dostępu do DIWASS (GUI vs system krajowy vs hybryda). Dla firm działających międzynarodowo to będzie krytyczna informacja operacyjna. |
WIOSNA 2026 | Według praktycznych komunikatów organów krajowych, organizacje odpadowe mają uzyskiwać dostęp do DIWASS na podstawie procedury, którą doprecyzuje Komisja. |
21 MAJA 2026 | DIWASS staje się obowiązkowy dla wewnątrzunijnych przesyłek odpadów, zarówno w procedurze notyfikacji, jak i dla przesyłek z tzw. „zielonej listy”. |
Kogo obejmie DIWASS w 2026 roku i co to oznacza w praktyce
DIWASS obejmie organy nadzorujące oraz podmioty gospodarcze uczestniczące w przemieszczeniach odpadów w UE. W praktyce dotknie to zarówno firm wysyłających i organizujących transport, jak i odbiorców oraz instalacji odzysku/unieszkodliwiania, bo system ma obsłużyć pełny obieg informacji i decyzji.
Model dostępu nie będzie jednolity w każdym kraju. Organy mają wskazać, czy operatorzy zarejestrowani w danej jurysdykcji korzystają z interfejsu Komisji (GUI), czy z systemu lokalnego zintegrowanego z DIWASS, a czasem z modelu mieszanego. To ważne zwłaszcza dla firm, które pracują w kilku krajach, bo operacyjnie mogą być zmuszone poruszać się w dwóch lub wielu różnych środowiskach.
W samym systemie pojawi się też podejście znane z platform administracyjnych (np. w naszym rodzimym BDO): pierwszy autoryzowany użytkownik reprezentujący operatora może pełnić rolę użytkownika nadrzędnego (głównego). To detal organizacyjny, ale w praktyce przesądza o tym, kto w firmie zarządza uprawnieniami i odpowiedzialnością.
W art. 6, ust. 2 przywoływanego wcześniej Rozporządzenia wykonawczego czytamy:
Dostęp do danych i informacji w systemie centralnym jest możliwy wyłącznie w przypadku, gdy użytkownik
reprezentuje podmioty lub organy. Każdy użytkownik:
a) może reprezentować co najmniej jeden podmiot;
b) może reprezentować jeden właściwy organ;
c) może reprezentować jeden organ przeprowadzający inspekcje;
d) może reprezentować właściwy organ i organ przeprowadzający inspekcje;
e) nie może reprezentować żadnego organu, jeżeli reprezentuje podmiot.
Komisja wskazuje możliwość dobrowolnego dostępu dla organów i operatorów z państw trzecich. Funkcjonalność ta będzie istotna w relacjach z partnerami spoza UE, gdy procesy będą wymagały elektronicznej wymiany danych.
Co będziesz mógł zrobić w DIWASS w 2026 roku
Jakie procesy DIWASS ma obsłużyć
Z perspektywy użytkownika biznesowego DIWASS ma być jednym miejscem, w którym:
System ma też porządkować obszar, który często bywa pomijany w opisach: informacje i decyzje dotyczące placówek zajmujących się odzyskiem, którym udzielono wstępnej zgody. To realnie skraca ścieżki przy powtarzalnych strumieniach odpadów do instalacji o określonym statusie.
Procedura notyfikacji – mapa procesów
1. Rejestracja operatora i użytkowników w DIWASS (z udziałem organu właściwego). W praktyce pojawia się rola użytkownika głównego, która potem „spina” zespół i uprawnienia.
2. Utworzenie notyfikacji i wprowadzenie danych: strony procesu, instalacje, kody odpadów, trasy, załączniki. W tle DIWASS prowadzi obieg danych w reżimie transgranicznym
3. Einreichung des Antrags i elektroniczny obieg między organami (kraj wysyłki, tranzytu, przeznaczenia).
4. Decyzje organów (zgoda na przemieszczenie, sprzeciw na określonych warunkach). W DIWASS dostajesz je w systemie, zamiast pilnować papierów czy maili.
5. Generowanie i uzupełnianie dokumentu przemieszczenia oraz obsługa realizacji przewozów w ramach notyfikacji.
6. Potwierdzenia i zamknięcie obiegu po stronie instalacji (przyjęcie, przetworzenie), zgodnie z cyfrową ścieżką wymiany informacji.
Mocna opinia praktyczna: firmy, które robią dużo notyfikacji, powinny planować integrację przez API lub uporządkować pracę w GUI. W przeciwnym razie koszty operacyjne „zjedzą” korzyści z cyfryzacji.
Transport odpadów z tzw. „zielonej listy” za pośrednictwem systemu DIWASS w 2026 roku
1. Utworzenie elektronicznego Aneksu VII (zamiast papierowego wzoru jako głównego nośnika).
2. Wymiana dokumentu i danych między podmiotami (organizujący przesyłkę / odbiorca / instalacja) oraz dostępność danych dla organów i inspekcji.
3. Potwierdzenie przyjęcia przez instalację i obsługa zdarzeń (np. aktualizacje, potwierdzenia, ewentualne procedury zwrotu/take-back w logice systemu).
Tu DIWASS ma jeden cel nadrzędny: zlikwidować szarą strefę.
Zanim podejmiesz decyzję: poznaj koszt i czas uzyskania pozwolenia
Napisz, w jakich krajach chcesz realizować przewozy i jakie odpady planujesz obsługiwać. Otrzymasz jasną informację, co jest wymagane oraz ile czasu potrwa procedura i jakie środki będziesz musiał na nią przeznaczyć. Napisz lub zadzwoń:
e.nadolna@ekologistyka24.pl , +48 881 045 376
j.blazewicz@ekologistyka24.pl , +48 500 867 153
Dostęp techniczny: GUI, system lokalny, API – i dlaczego testy mają znaczenie
DIWASS przewiduje dostęp:
- przez GUI (dedykowana strona internetowa pod nadzorem Komisji Europejskiej),
- przez system lokalny państwa członkowskiego, zintegrowany z DIWASS,
- oraz w określonych modelach przez API (dla integracji systemów i oprogramowania).
Co istotne, wspominany w niniejszym artykule akt wykonawczy przewiduje testy dla organów, które chcą działać przez API z własnym systemem lokalnym. Testy trzeba zakończyć najpóźniej 25 dni roboczych przed planowanym startem takiego dostępu. Do czasu przejścia testów użytkownicy mogą być kierowani do GUI. To jest praktyczny mechanizm „bezpiecznika” na wdrożenie.
Dodatkowo pojawia się wątek środowiska eFTI. Regulacja przewiduje interoperacyjność i możliwość wykorzystania środowiska eFTI w kontekście informacji w transporcie, a akt wykonawczy opisuje też model systemów inspekcyjnych spiętych przez API (w tym przez eFTI Gate). To będzie ważne dla kontroli i egzekucji przepisów w trasie.
Jakie dane warto przygotować wcześniej
DIWASS nie „wymyśli danych za ciebie”. Jeśli w firmie dane są rozproszone, to cyfryzacja tylko obnaży chaos. W dokumentacji technicznej widać, że system operuje m.in. na:
- identyfikatorach operatora oraz danych rejestrowych i kontaktowych,
- danych instalacji i statusów,
- kodach odpadów i parametrach ilościowych,
- załącznikach (z oznaczeniem, czy zawierają dane osobowe).
Wyobraź sobie taką sytuację. Dostajesz od klienta zlecenie na transport odpadów. Masz mu jednak przesłać przez DIWASS swoje Abfalltransportgenehmigung, ale nie możesz go znaleźć. Przewóz takich materiałów nierzadko jest organizowany w konkretnym oknie czasowym np. z uwagi na godziny pracy instalacji recyklingowej. Wszystko po to, by produkcja mogła trwać nieprzerwanie. Ale jeśli nie dostarczysz dokumentów na czas to stracisz podwójnie: szacunek klienta i potencjalnie dobrą stawkę za fracht. Najgorsze, gdy okaże się, że takiego pozwolenia nie masz, a klient zobowiązał cię kontraktem do wykonania usługi. Na szczęście istnieją firmy, które potrafią dość szybko i sprawnie takie pozwolenia zorganizować.
Do takich firm należy z pewnością Ekologistyka24, która swoim ponad 10-letnim doświadczeniem służy klientom z całej Europy. Nie czekaj i skontaktuj się z nami. Zabezpiecz swoją przyszłość. Napisz do nas na adres mailowy dispo@ekologistyka24.pl lub zadzwoń pod jeden z numerów: +48 55 618 03 45 oder +48 881 045 376.
A może to właśnie ty organizujesz transport odpadów i masz problem ze znalezieniem rzetelnej firmy, która mogłaby zrealizować dla ciebie zlecenie? Zamiast tracić czas na szukanie po giełdach czy w Internecie, koniecznie zajrzyj na www.odpadytransport.pl, gdzie prawie 1000 firm z Polski i nie tylko zamieściło swoje profile wraz z informacjami do jakich krajów mogą dla ciebie przewieźć odpady.
FAQ
Nie działa jeszcze jako powszechnie dostępny system produkcyjny dla wszystkich firm. Komisja Europejska zamknęła ramy wdrożeniowe i interoperacyjność, natomiast rynek ma wejść w fazę praktycznego dostępu i integracji w 2026 r., przed startem obowiązku.
DIWASS zacznie obowiązywać od 21 maja 2026 r. jako obowiązkowy kanał elektronicznej wymiany informacji i dokumentów dla przesyłek odpadów wewnątrz UE.
Tak. W przewozach odpadów z „zielonej listy” w UE DIWASS przenosi obsługę Aneks VII do obiegu elektronicznego. W praktyce papier przestanie być podstawą procesu, a kluczowe dane mają funkcjonować w systemie.
Nie. DIWASS obejmie zarówno procedurę notyfikacji, jak i obsługę przesyłek w reżimie Aneks VII, a także elementy związane z informacjami o instalacjach (np. pre-consented). To jest system dla całego obiegu dokumentów, nie dla jednej ścieżki.
Obejmie wszystkich uczestników procesu, bo dokumenty i dane dotyczą całego łańcucha: od podmiotu organizującego przesyłkę, przez przewoźnika, po odbiorcę i instalację. Przewoźnik zwykle nie składa notyfikacji, ale będzie działał w środowisku, w którym dokumenty mają spójny, cyfrowy obieg i podlegają łatwiejszej weryfikacji.
To zależy od roli w danej operacji i od praktyki organizacyjnej kontrahentów. Natomiast przewoźnicy powinni założyć, że rynek będzie oczekiwał od nich gotowości do działania w procesach opartych o DIWASS, a także kompletnej dokumentacji uprawnień i zgodności.
WAŻNE! ZAPISZ SOBIE LINK DO TEGO ARTYKUŁU I SPRAWDZAJ GO REGULARNIE. BĘDZIEMY GO AKTUALIZOWAĆ O NOWE INFORMACJE GDY TYLKO TAKOWE SIĘ POJAWIĄ.
