EXPERT OPINIONS
Single Window Environment for Customs - a step towards simplified customs clearance in the EU
Specialist in waste logistics, carrier cooperation and hybrid transport
Radosław Strzyżewski
"Good logistics is the art of planning and trust" is the motto that drives Radoslaw in his daily work. He knows very well that in the waste transport business it is not only efficiency that counts, but also the reliability of business partners.
Wprowadzenie obowiązkowej koperty logistycznej ELO we Francji od 1 września 2025 roku skłoniło wielu przewoźników i eksporterów do refleksji nad cyfryzacją procedur celnych. Choć ELO dotyczy wyłącznie ruchu między Francją a Wielką Brytanią, to świadczy o szerszym trendzie. Unia Europejska intensyfikuje prace nad uproszczeniem procedur przy transporcie towarów poza UE i do niej. Jednym z kluczowych projektów w tym obszarze jest Single Window Environment for Customs. Jego celem jest stworzenie jednego cyfrowego punktu kontaktu dla wszystkich formalności celnych.
Potrzebujesz pomocy w organizacji transportu odpadów? A może jesteś przewoźnikiem, który szuka ładunków z odpadami? Feel free to contact me
Czym jest Single Window Environment for Customs?
Single Window Environment for Customs to zunifikowany system informatyczny. Umożliwi firmom składanie wszystkich wymaganych dokumentów celnych, fitosanitarnych, weterynaryjnych czy podatkowych za pośrednictwem jednej platformy. W praktyce oznacza to, że przewoźnicy, eksporterzy i importerzy odpadów nie będą musieli logować się do wielu oddzielnych systemów. Nie będą musieli składać osobnych zgłoszeń i synchronizować informacji różnymi kanałami.
Nowy model odprawy zastąpi tradycyjne, wielotorowe procedury. Wszystkie wnioski i deklaracje trafią do jednego cyfrowego „okna”. To znacznie przyspieszy obsługę przesyłek i zmniejszy obciążenie administracyjne zarówno dla firm, jak i dla administracji celnej.
Skąd wziął się projekt?
Idea Single Window nie jest jednak nowa. Już w 2020 roku Komisja Europejska przedstawiła bowiem plan cyfryzacji procedur celnych jako część strategii na rzecz jednolitego rynku cyfrowego. Kluczowym dokumentem prawnym stało się Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2399 z dnia 23 listopada 2022 r. dotyczące ustanowienia unijnego środowiska jednego okienka w dziedzinie ceł.
During prezentacji projektu 30 października 2020 roku, komisarz UE ds. gospodarki Paolo Gentiloni powiedział:
„Cyfryzacja, globalizacja i zmieniający się charakter handlu niosą ze sobą zarówno ryzyko, jak i szanse w kontekście przepływu towarów przez granice UE. Aby sprostać tym wyzwaniom, organy celne oraz inne właściwe instytucje muszą działać wspólnie, przyjmując bardziej całościowe podejście do licznych kontroli i procedur niezbędnych dla sprawnego i bezpiecznego handlu. Dzisiejsza propozycja to pierwszy krok w stronę w pełni bezpapierowego i zintegrowanego środowiska celnego oraz lepszej współpracy wszystkich służb na naszych granicach zewnętrznych (…).”
W deklaracji towarzyszącej rozporządzeniu podkreślono również, że projekt odpowiada na potrzebę przyspieszenia wymiany danych pomiędzy państwami członkowskimi i zwiększenia odporności systemu celnego na kryzysy gospodarcze oraz sanitarne, takie jak pandemia COVID-19.
Strategia Single Window jest więc elementem szerszego planu modernizacji europejskiego handlu i budowy jednolitego rynku cyfrowego, wzmacniając tym samym konkurencyjność gospodarki UE.
ICS2 jako kluczowy element Single Window Environment for Customs
Jednym z pierwszych praktycznych kroków na drodze do Single Window Environment for Customs jest wdrożenie systemu ICS2. Kwestię ICS2 przybliżył już Łukasz Binkowski, ekspert ds. zarządzania łańcuchem dostaw odpadów w odrębnej analizie. System ten odpowiada za zbieranie danych o przesyłkach przybywających do UE jeszcze przed ich fizycznym pojawieniem się na granicy.
ICS2 integruje różne typy zgłoszeń, takie jak ENS (Entry Summary Declaration). Wspiera też analizę ryzyka w czasie rzeczywistym. W przyszłości ICS2 stanie się naturalną częścią Single Window, pozwalając na automatyczne pobieranie danych z jednolitego systemu przez wszystkie zaangażowane instytucje.
Jak Single Window zmieni procedury na granicach?
Wprowadzenie Single Window oznacza rewolucję w odprawach granicznych. Zamiast wielokrotnego przedstawiania tych samych dokumentów różnym organom, firmy przesyłają komplet danych raz, przez jeden kanał. Dane trafią automatycznie do właściwych urzędów odpowiedzialnych za zdrowie roślin, zwierząt, kontrolę podatkową, czy bezpieczeństwo towarów.
Korzyści z takiego podejścia są wymierne:
- krótszy czas odprawy,
- zmniejszenie kosztów administracyjnych,
- szybsze identyfikowanie zagrożeń
- oraz zmniejszenie liczby błędów w dokumentacji.
Harmonogram wdrożenia i dalsze plany UE
Obecnie projekt Single Window znajduje się w fazie budowy i pilotażu. Wybrane państwa członkowskie testują połączenia między własnymi systemami a planowanym środowiskiem europejskim. Pełne wdrożenie przewidziano na lata 2025–2030.
Francja jest jednym z krajów aktywnie przygotowujących się do wdrożenia, a obowiązkowa koperta ELO – chociaż ograniczona do ruchu z Wielką Brytanią – świadczy o zaawansowaniu francuskich przygotowań do nowego modelu odpraw.
Wnioski i rekomendacje dla firm transportowych
Single Window Environment for Customs to ogromna szansa na uproszczenie procedur celnych, ale jednocześnie wyzwanie dla firm. Podmioty transportujące i eksporterzy powinni już teraz:
- inwestować w nowoczesne systemy IT,
- szkolić pracowników w zakresie obsługi nowych narzędzi,
- monitorować zmiany legislacyjne w UE i swoich krajach.
Firmy, które wcześniej dostosują się do nowego środowiska cyfrowych odpraw, uzyskają przewagę konkurencyjną. Mniej czasu stracą na odprawy, szybciej dostarczą towary i będą lepiej przygotowane na przyszłe zmiany w handlu międzynarodowym.