Transport, przewóz odpadów niebezpiecznych – mini poradnik

Niedawno publikowaliśmy mini-poradnik traktujący o przygotowaniu do transportu odpadów w Europie. Dostaliśmy od was wiele sygnałów, że dużo problemu sprawia transport odpadów niebezpiecznych, więc w tym artykule przyjrzymy się temu bliżej. Zapraszamy do lektury.

Bursztyn na wagę złota – czyli o istocie klasyfikacji w transporcie odpadów

Z naszego poprzedniego poradnika wiesz, że klasyfikacja odpadów wynika z dwóch dokumentów – Rozporządzenia 1013/2006 WE i Konwencji Bazylejskiej. Skąd one się w ogóle wzięły i dlaczego mają tak duże znaczenie?

Rozporządzenie 1013/2006 to prawo Unii Europejskiej, ustanowione 14 czerwca 2006 roku. Reguluje przewóz odpadów, w tym również odpadów niebezpiecznych, między krajami członkowskimi UE oraz wewnątrz krajów spoza UE. Określa ono zasady i procedury dotyczące zezwoleń na przewóz, karty przewozowe, obowiązki informacyjne oraz kontrolę przewozu odpadów.

Konwencja Bazylejska to międzynarodowe porozumienie z 22 marca 1989 roku (weszło w życie 5 maja 1992 roku) podpisane przez kraje ONZ. Jego celem jest kontrolowanie transgranicznego przemieszczania odpadów, zwłaszcza tych niebezpiecznych. Wszytko po to, by zminimalizować ich wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Konwencja ustanawia zasady dotyczące identyfikacji, zabezpieczenia, przemieszczania i unieszkodliwiania odpadów.

Firmy transportowe muszą przestrzegać przepisów Rozporządzenia 1013/2006, które określa konkretne zasady i wymagania dotyczące przewozu odpadów. Nie mogą oczywiście zapominać o Konwencji Bazylejskiej, która ma na celu zapewnienie bezpiecznego i odpowiedzialnego zarządzania odpadami na poziomie międzynarodowym.

Transport odpadów niebezpiecznych a uprawnienia kierowców

Badając temat transportu odpadów niebezpiecznych na pewno zetknąłeś się z zagadnieniem szkoleń ADR. Są one istotne, ponieważ przygotowują kierowców do przewozu różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych zgodnie z normami Konwencji ADR. Istnieje 9 klas ADR, które określają charakterystykę materiałów i sposób ich zabezpieczenia i transportu. Kierowcy mogą odbyć szkolenie z zakresu każdej z tych klas, choć często skupiają się na obszarze działalności swojej firmy. Na przykład, jeśli firma zajmuje się przewozem materiałów wybuchowych, kierowcy wybiorą szkolenie z klasy 1, natomiast jeśli mają wozić materiały radioaktywne, skupią się na klasie 7.

Klasy ADR

Wyróżnia się 9 klas ADR:

1. Klasa 1: Materiały i przedmioty wybuchowe: Obejmuje materiały, które mogą wywołać eksplozję lub które same są wrażliwe na działanie ognia.
   • Podklasa 1.1: Materiały i przedmioty, które mają bardzo duże ryzyko eksplozji.
   • Podklasa 1.2: Materiały i przedmioty, które mają duże ryzyko eksplozji, ale mniej niż podklasa 1.1.
   • Podklasa 1.3: Materiały i przedmioty, które mają mniejsze ryzyko eksplozji, ale mogą wciąż spowodować duże szkody.
   • Podklasa 1.4: Materiały i przedmioty, które są mało wrażliwe na działanie ognia, ale mogą spowodować niewielkie zagrożenie w przypadku eksplozji.
   • Podklasa 1.5: Materiały wybuchowe, niebezpieczne tylko w sytuacjach, gdy ogień jest w bezpośrednim kontakcie.
   • Podklasa 1.6: Przedmioty, które nie wywołują eksplozji, ale mogą wytwarzać niebezpieczne reakcje chemiczne w kontakcie z wodą lub wilgocią.
2. Klasa 2: Gazy: Obejmuje materiały gazowe pod ciśnieniem, które mogą być łatwopalne, toksyczne lub inaczej niebezpieczne.
3. Klasa 3: Łatwopalne ciecze: Dotyczy substancji, które są łatwopalne, takie jak benzyna, olej napędowy, alkohol czy aceton.
4. Klasa 4: Substancje łatwopalne: Dzieli się na dwie podklasy:
   • Podklasa 4.1: Substancje łatwopalne, samoreaktywne.
   • Podklasa 4.2: Substancje podatne na samozapłon.
5. Klasa 5: Substancje utleniające i organiczne peroksydy: Obejmuje substancje, które mogą zwiększać tempo spalania innych substancji oraz substancje zawierające wiązania peroksydowe.
   • Podklasa 5.1: Substancje utleniające.
   • Podklasa 5.2: Organiczne peroksydy.
6. Klasa 6: Substancje toksyczne i zakaźne: Dotyczy substancji, które mogą być toksyczne dla zdrowia lub środowiska, jak również materiałów zakaźnych.
   • Podklasa 6.1: Substancje toksyczne.
   • Podklasa 6.2: Materiały zakaźne.
7. Klasa 7: Materiały radioaktywne: Obejmuje substancje emitujące promieniowanie jądrowe.
8. Klasa 8: Substancje żrące i żrące: Dotyczy substancji, które mogą powodować korozję lub uszkodzenia tkanek.
9. Klasa 9: Różne materiały i przedmioty niebezpieczne: Obejmuje substancje i przedmioty, nie pasujące do innych kategorii, ale nadal uznawane za niebezpieczne podczas transportu.

Przewóz odpadów niebezpiecznych – oznakowanie pojazdów

Aby wiedzieć jak oznakować pojazd, którym chcesz przewieźć odpad, polegający przepisom ADR, musisz zadać sobie pytanie – w jaki sposób będę go wiózł? Sposób oznaczenia uzależniony będzie od tego, czy będzie to:

• transport w sztukach (np. w szeroko pojętych opakowaniach)
• transport luzem
• transport cysterną

Niezbędne oznaczenie powinno zawierać następujące dane:

• Kod kraju: Dwie lub trzy litery, które identyfikują kraj, w którym została wydana homologacja pojazdu. Na przykład, „PL” dla Polski.
• Numer homologacji pojazdu: To unikalny numer homologacji nadany przez właściwe władze danego kraju.
• Kod UN: Numer identyfikacyjny zgodny z systemem ONZ, przypisany do danego materiału niebezpiecznego. Na przykład, „UN 1202” dla benzyny.
• Nazwa materiału: Krótka nazwa lub opis przewożonego materiału niebezpiecznego.
• Klasa niebezpieczeństwa: Określa, do której klasy ADR należy przewożony materiał. Może to być na przykład „Klasa 3” dla materiałów łatwopalnych.
• Kategoria zagrożenia (ew. litera kodowa): W przypadku niektórych materiałów może być wyświetlona litera kodowa, która dodatkowo określa kategorię zagrożenia, na przykład „1” dla materiałów wybuchowych.
• Symbole ostrzegawcze: Na tablicy mogą być umieszczone symbole ostrzegawcze, takie jak symbol „ognia” dla materiałów łatwopalnych czy symbol „wybuchu” dla materiałów wybuchowych.

Co powinno się znaleźć na wyposażeniu auta?

Wiesz już co ma się znajdować na pojeździe, ale czy wiesz w co powinien być wyposażony? Pojazdy przewożące materiały ADR muszą posiadać odpowiedni sprzęt, aby zapewnić bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych. Oto kilka często wymaganych elementów:

• Zestaw pierwszej pomocy: Musi zawierać podstawowe artykuły do udzielania pierwszej pomocy w przypadku wypadków lub incydentów (bandaże, plastry, opatrunki, preparaty do dezynfekcji).
• Gaśnica: Wymagane jest posiadanie gaśnicy odpowiedniej klasy i pojemności, dostosowanej do materiałów przewożonych i rodzaju ewentualnych zagrożeń.
• Osłony naładowane elektrycznie: W przypadku materiałów, które mogą generować ładunki elektrostatyczne, konieczne jest wyposażenie pojazdu w odpowiednie osłony naładowane elektrycznie.
• Zestaw do wycieku: Składa się z narzędzi i materiałów służących do zatrzymywania i likwidacji wycieków materiałów niebezpiecznych, takich jak sorbenty, worki na wycieki, środki chłonne itp.
• Telefon alarmowy: Powinien być łatwo dostępny w przypadku nagłej potrzeby kontaktu z służbami ratunkowymi lub odpowiednimi organami kontrolnymi.
• Wyposażenie osobiste kierowcy: Kierowca powinien być wyposażony w odpowiednie środki ochrony osobistej, takie jak kask, okulary ochronne, rękawice itp., jeśli wymaga tego rodzaj przewożonych materiałów.
• Znakowanie awaryjne: Pojazd musi być wyposażony w trójkąt ostrzegawczy oraz inne odpowiednie znakowanie awaryjne, aby sygnalizować niebezpieczeństwo w przypadku wypadku lub awarii.

Transport odpadów niebezpieczych – oznaczenia towarów

Zgadza się, oznaczenie pojazdu to nie wszystko. Również opakowania towarów muszą spełniać określone warunki:

• Materiały ADR należy umieścić w odpowiednich opakowaniach, które zapewniają odpowiedni poziom ochrony i bezpieczeństwa w czasie transportu. Opakowania te trzeba dostosować do rodzaju materiału, który przewożą, aby zapobiec wyciekom, uszkodzeniom i innym niebezpieczeństwom.
• Opakowania materiałów niebezpiecznych muszą być odpowiednio oznakowane zgodnie z przepisami ADR. Oznakowania te zawierają informacje dotyczące klasy i kategorii zagrożenia, numeru UN, nazwy substancji, ostrzeżeń dotyczących bezpiecznego obchodzenia się z materiałem, oraz innych istotnych informacji dla bezpiecznego transportu i manipulacji materiałem.
• Każde opakowanie materiału ADR musi zawierać kartę charakterystyki substancji (SDS). To dokument, zawierający szczegółowe dane na temat właściwości chemicznych, bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku awarii czy ekspozycji na substancję.
• Etykiety umieszczone na opakowaniach muszą być wyraźne, trwałe i łatwo widoczne. Muszą być zgodne z wymogami dotyczącymi koloru, symboli i tekstu, aby umożliwić szybką identyfikację i zrozumienie zawartości oraz zagrożeń związanych z materiałem.

Na co jeszcze zwrócić uwagę

Przewóz odpadów niebezpiecznych odznacza się bardzo dużym ryzykiem. Musisz podjąć niezbędne kroki, aby zabezpieczyć nie tylko pojazd czy towar, ale również kierowcę. Ważne jest to by:

• Pojazd wyposażony był w system telemetryczny, umożliwiający sprawdzenie jego położenia. Wszystko po to, by w razie konieczności szybko wysłać do niego odpowiednie służby albo skierować go do najbliższego serwisu
• Kierowca dysponował niezbędnymi dokumentami i certyfikatami, poświadczającymi jego prawo do realizacji przewozu materiałów niebezpiecznych. Powinien być również w stanie udowodnić, że towar jaki transportuje spełnia wszelkie normy i jest odpowiednio zabezpieczony.
• Auto było regularnie poddawane kontroli w tym sensie, by było zawsze sprawne i gotowe do drogi. Pozwoli to uniknąć wielu niebezpiecznych sytuacji
• Regularnie sprawdzać warunki meteorologiczne. Możesz mieć na wyposażeniu auta drogi sprzęt i dobrze zabezpieczony towar, ale jeśli auto nie będzie przystosowane do warunków panujących na drodze to na niewiele się to zda.
• Regularnie sporządzać raporty, żeby wiedzieć, jak przebiega transport odpadów, czy są jakieś problemy i jakie są trasy podróży. To pomaga lepiej zorganizować przyszłe transporty i unikać problemów.

Pamiętaj, przewóz odpadów niebezpiecznych wymaga odpowiedniego przygotowania, dbałości o bezpieczeństwo oraz przestrzegania przepisów i standardów branżowych. Bądź świadomy ryzyka i podejmuj działania zapobiegawcze, aby zapewnić bezpieczny i skuteczny transport materiałów niebezpiecznych.