System RENTRI – włoska odpowiedź na potrzeby nowoczesnego zarządzania odpadami

Włoski system gospodarowania odpadami przechodzi znaczącą transformację. W odpowiedzi na nowe wyzwania ekologiczne oraz potrzeby cyfryzacji, powstał RENTRI – Krajowy Elektroniczny Rejestr Śledzenia Odpadów. To nowoczesne narzędzie ma za zadanie uprościć procesy administracyjne, zwiększyć przejrzystość i ograniczyć nielegalny obrót odpadami. W tym artykule przybliżymy genezę systemu, jego cel, zasady działania oraz perspektywy dla podmiotów krajowych i zagranicznych.

Kontakt w sprawie pozwolenia na transport odpadów we Włoszech
e.nadolna@ekologistyka24.pl , +48 881 045 376

Skąd wziął się system RENTRI?

Włoski sektor zarządzania odpadami przez lata zmagał się z nieefektywnością oraz nadużyciami. Zdarzały się przypadki fałszowania dokumentacji, nielegalnego transportu czy niewłaściwego unieszkodliwiania odpadów. Potrzebne były skuteczne i zautomatyzowane narzędzia nadzoru.

W odpowiedzi na powyższe problemy oraz wymagania unijnych dyrektyw środowiskowych, rząd Włoch powołał system RENTRI. Został on ustanowiony na mocy Dekretu Legislacyjnego nr 152 z dnia 3 kwietnia 2006 r., z późniejszymi modyfikacjami wprowadzonymi Dekretem Ministerialnym nr 59 z dnia 4 kwietnia 2023 r., który określa szczegóły techniczne i terminy wdrażania systemu.

Pierwsza faza wdrażania rozpoczęła się 15 czerwca 2024 roku i obejmowała największe podmioty zajmujące się odpadami niebezpiecznymi. Oficjalne uruchomienie systemu nie nastąpiło jednorazowo – jego wdrażanie podzielono na etapy, które potrwają do 2026 roku. Dzięki temu firmy mogą dostosować się do nowych wymagań w sposób płynny i zgodny z harmonogramem.

System ma na celu ograniczenie działalności przestępczej, zapewnienie zgodności z unijnymi regulacjami, a także poprawę skuteczności egzekwowania przepisów dotyczących ochrony środowiska.

Dla kogo powstał RENTRI i kto musi się rejestrować?

RENTRI jest obowiązkowy dla firm działających w sektorze odpadów, zarówno tych, które je wytwarzają, jak i przetwarzają czy transportują. Dotyczy to również firm magazynujących i unieszkodliwiających odpady niebezpieczne oraz komunalne.

Rejestracja do systemu odbywa się etapami. Obowiązek ten dotyczy przedsiębiorców na podstawie liczby zatrudnianych pracowników i rodzaju działalności:

• od 15 grudnia 2024 r. – podmioty zatrudniające ponad 50 pracowników,
• od 15 czerwca 2025 r. – firmy zatrudniające od 10 do 50 pracowników,
• od 15 grudnia 2025 r. – pozostali pierwotni producenci odpadów.

Na dzień dzisiejszy zagraniczne firmy transportowe są zwolnione z obowiązku rejestracji w systemie. Nie oznacza to jednak trwałego wyłączenia – prace legislacyjne trwają, a Komisja Europejska dąży do harmonizacji przepisów na poziomie całej Unii Europejskiej. Ponadto transport odpadów do Włoch przez firmy zagraniczne wciąż wymaga uzyskania stosownego pozwolenia.

Jakie cele spełnia system RENTRI?

Głównym celem systemu RENTRI jest poprawa kontroli nad cyklem życia odpadów – od ich powstania, przez transport, aż po końcową utylizację. Przejrzystość działań oraz ograniczenie luk w raportowaniu to podstawy nowego podejścia.

Dzięki pełnej cyfryzacji procesów, administracja państwowa uzyskuje natychmiastowy dostęp do danych, co skraca czas reakcji, zwiększa skuteczność kontroli i eliminuje nieprawidłowości. Dla firm oznacza to większą przewidywalność i prostsze procedury. System umożliwia również generowanie raportów zgodnych z obowiązującym prawem i ułatwia komunikację z organami nadzoru.

Jak działa RENTRI – przegląd techniczny systemu

System opiera się na cyfrowym rejestrze oraz elektronicznych kartach przewozu odpadów. Firmy mają obowiązek wprowadzania danych do platformy na każdym etapie operacji. RENTRI integruje się z innymi systemami administracyjnymi, co pozwala uniknąć podwójnego raportowania.

Obecnie funkcjonują już dwa główne moduły: Rejestr Podmiotów i Katalog Odpadów. W dalszej kolejności zostaną wdrożone kolejne elementy, w tym Elektroniczna Karta Przewozu Odpadów (e-FIR). Pełne wdrożenie całego systemu planowane jest do końca 2026 roku. Platforma jest dostępna online, a dostęp do niej wymaga rejestracji i logowania przy użyciu uwierzytelnienia cyfrowego.

Co o nowo utworzonym systemie sądzi nasz ekspert, Ewelina Nadolna, zajmująca się prawem środowiskowym?

Włosi uruchomili RENTRI – elektroniczny system monitorowania odpadów, który ma docelowo objąć zarówno ewidencję, jak i dokumentację związaną z transportem. Na razie system działa w ograniczonym zakresie, a moduł dokumentów nie został jeszcze w pełni wdrożony. Przypomina to trochę początki polskiego SENT – też były pytania, problemy techniczne, sporo niepewności. Ale dziś nikt już nie wyobraża sobie transportu tzw. towarów wrażliwych bez tego narzędzia.

Każdy taki system na starcie budzi obawy – naturalnie, bo oznacza zmianę przyzwyczajeń, nowe obowiązki, a często też błędy, które wychodzą dopiero w praktyce. Ale z perspektywy czasu widać, że to potrzebny kierunek. RENTRI to krok w stronę większej przejrzystości w gospodarce odpadami i lepszej kontroli nad ich przepływem. I choć dziś nie działa jeszcze w pełni, to warto już teraz go obserwować i uczyć się jego logiki – bo na dłuższą metę okaże się niezwykle przydatny.

RENTRI a podmioty zagraniczne – co musisz wiedzieć?

Choć obecnie zagraniczne przedsiębiorstwa przewożące odpady przez Włochy nie muszą korzystać z systemu, taka sytuacja może ulec zmianie. Wprowadzenie obowiązku rejestracji dla tych firm jest możliwe w przypadku rewizji przepisów unijnych.

Warto więc już teraz monitorować rozwój sytuacji prawnej, zwłaszcza jeśli firma regularnie operuje na terenie Włoch. Przygotowanie się zawczasu może oszczędzić wielu formalnych trudności w przyszłości. Warto również zadbać o odpowiednie pozwolenia, bez których transport odpadów do Włoch nie będzie możliwy.

W jakich krajach działają podobne systemy?

Polska od lat korzysta z systemu SENT, który monitoruje przewóz nie tylko odpadów, ale też paliw, alkoholu czy leków. SENT działa w oparciu o GPS i cyfrowe zgłoszenia transportu.

Podobne platformy funkcjonują również w Niemczech, Francji i Holandii, gdzie stosuje się lokalne rejestry elektroniczne oraz wymogi meldunkowe. Trend cyfryzacji kontroli środowiskowej rozwija się w całej Europie.

***

System RENTRI to krok milowy dla włoskiego sektora gospodarki odpadami. Jego celem jest zwiększenie przejrzystości, uproszczenie procesów administracyjnych oraz przeciwdziałanie nielegalnym praktykom. Choć obowiązek nie dotyczy jeszcze zagranicznych firm, warto śledzić zmiany przepisów.

Wdrożenie podobnych systemów w innych krajach Europy pokazuje, że cyfrowe monitorowanie odpadów staje się standardem. RENTRI wpisuje się w ten trend jako nowoczesne narzędzie wspierające zrównoważony rozwój.