Jak gospodarka odpadami w Europie zmienia się przez e-commerce?

Handel online ostatnimi czasy bardzo się rozwinął i stał się niezwykle wygodny. Ma to niestety swoje konsekwencje środowiskowe, szczególnie w zakresie wzrostu ilości odpadów opakowaniowych. Jak wygląda gospodarka odpadami produkowanymi przez tę branżę? Z jakimi wyzwaniami musi się mierzyć?

Rozwój e-commerce w Europie znacząco zmienił sposób, w jaki konsumenci dokonują zakupów. W ciągu ostatnich lat rynek handlu internetowego przeżywał znaczący wzrost popularności. Według raportu Ecommerce Europe w 2021 roku osiągnął wartość ponad 718 miliardów euro. Handel online stał się niezwykle wygodny. Niestety ma to swoje konsekwencje środowiskowe, szczególnie w zakresie wzrostu ilości odpadów opakowaniowych.

Opakowania wykorzystywane w e-commerce – kartony, folia bąbelkowa i plastikowe torby – generują ogromną ilość odpadów, które wymagają utylizacji lub recyklingu. Przy rosnącej liczbie przesyłek, problem ten staje się coraz bardziej palący.

Gospodarka odpadami w e-commerce – statystyki

Zgodnie z danymi Eurostatu, w 2020 roku Europejczycy wyprodukowali 79,3 miliona ton odpadów opakowaniowych. Stanowiło to wzrost o 4% w porównaniu do roku poprzedniego. Co istotne, wiele z tych odpadów pochodzi z rosnącego sektora e-commerce. Generuje on olbrzymią ilość jednorazowych opakowań, często wykonanych z trudnych do recyklingu materiałów.

Badania pokazują, że ponad 30% odpadów opakowaniowych w Europie można powiązać z handlem internetowym, co stanowi znaczący wkład w ogólną produkcję odpadów. Problem ten jest szczególnie widoczny w dużych miastach, takich jak Londyn, Paryż czy Berlin. Tam infrastruktura gospodarki odpadami jest narażona na presję ze strony rosnącej liczby paczek dostarczanych do domów.

Rodzaje odpadów generowanych przez handel internetowy

W handlu internetowym dominują cztery główne rodzaje odpadów opakowaniowych:

• Karton: Jeden z najczęściej używanych materiałów do pakowania, zwłaszcza w e-commerce. Chociaż jest materiałem łatwo poddawanym recyklingowi, jego nadmierne używanie i niewłaściwe zarządzanie przyczyniają się do wzrostu ilości odpadów.
• Folia bąbelkowa i plastik: Plastikowe opakowania, w tym folia bąbelkowa, to trudniejsze do recyklingu materiały, które są powszechnie stosowane do ochrony delikatnych towarów. Plastics Europe podaje, że w 2020 roku w Europie wyprodukowano ponad 29 milionów ton tego rodzaju odpadów. Znaczną tego część stanowiły odpady opakowaniowe.
• Styropian: Jest powszechnie stosowany do zabezpieczania elektroniki i dużych urządzeń. Jest trudny do recyklingu i rozkłada się przez setki lat, co czyni go poważnym problemem w kontekście ochrony środowiska. Najnowszy raport Technavio wskazuje, że prognozowane zużycie styropianu w tym roku osiągnie ponad 2 miliony ton, a do 2029 roku liczba ta może osiągnąć prawie 3 miliony ton.
• Plastikowe torby i folie ochronne: Są powszechnie stosowane w e-commerce, jednak ich ponowne wykorzystanie jest ograniczone. Wiele firm stosuje te materiały, co przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska. W 2021 roku plastikowe opakowania stanowiły około 36% całkowitego zużycia plastiku w sektorze opakowań. To czyni je dominującym materiałem w tej branży. E-commerce dodatkowo napędza ten trend ze względu na większą liczbę przesyłek w porównaniu do tradycyjnych zakupów detalicznych, gdzie towary są zazwyczaj transportowane w dużych ilościach w zbiorczych opakowaniach​

Gospodarka odpadami a zbyt duża ilość opakowań

Nadmierne wykorzystanie opakowań to jeden z głównych problemów w handlu internetowym. Z raportu DS Smith pt. „Reach zero waste & maximum gain” wynika, że ponad 80% konsumentów w Europie uważa, że produkty zamawiane online są pakowane w zbyt duże opakowania (lub zbyt dużą ilość opakowań). Tym samym generują niepotrzebną ilość odpadów. Problem nadmiernego pakowania dotyczy nie tylko produktów luksusowych, ale także codziennych zakupów, takich jak elektronika, odzież czy kosmetyki.

Firmy stosują duże kartony, wypełnione dodatkową folią ochronną, co prowadzi do marnotrawstwa surowców i wzrostu kosztów logistyki. Raport powołuje się na badanie polskiego rynku handlu internetowego. Wynika z niego, że w naszym kraju generuje się rocznie prawie 100 tysięcy ton zbędnych opakowań kartonowych. Dla porównania w Czechach i w Rumunii liczby te ledwie przekraczają 20 tys. ton.

Gospodarka odpadami opakowaniowymi w przepisach

Unia Europejska od lat wprowadza regulacje mające na celu ograniczenie ilości odpadów opakowaniowych. Kluczowym aktem prawnym jest Dyrektywa 94/62/WE o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Zobowiązuje ona kraje członkowskie do redukcji ilości odpadów i promowania recyklingu.

Istotna jest również Dyrektywa w sprawie tworzyw sztucznych jednorazowego użytku (SUP) wprowadzona w 2021 roku. Ma ona na celu wycofanie jednorazowych plastikowych produktów i ograniczenie ilości powstałych z nich odpadów.

Gospodarka odpadami w rękach konsumentów

Rola konsumentów w ograniczaniu odpadów generowanych przez e-commerce staje się coraz bardziej kluczowa w kontekście gospodarki odpadami. Konsumenci, podejmując świadome decyzje zakupowe, mogą znacząco wpłynąć na zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych. Wybieranie firm, które stosują zrównoważone opakowania, preferowanie produktów pakowanych ekologicznie lub unikanie nadmiernych opakowań to proste kroki, które każdy klient może podjąć. Coraz więcej osób deklaruje, że dbałość o środowisko jest dla nich istotnym czynnikiem przy wyborze sprzedawców. To pokazuje, że konsumenci mogą wywierać realny wpływ na sposób, w jaki firmy podchodzą do projektowania opakowań.

Zmniejszenie ilości odpadów opakowaniowych prowadzi do mniejszego obciążenia systemów recyklingu oraz wysypisk śmieci. W krajach Unii Europejskiej recykling plastikowych opakowań wynosi ogółem 22,5%, co jest stosunkowo niskim wskaźnikiem w porównaniu do innych materiałów, takich jak szkło czy papier. Konsumenci, poprzez świadome decyzje oraz aktywne uczestnictwo w programach recyklingowych, mogą przyczynić się do zwiększenia tego wskaźnika, wspierając tym samym zrównoważoną gospodarkę odpadami i zmniejszając negatywny wpływ e-commerce na środowisko.

Podsumowanie

Podsumowując, rozwój e-commerce w Europie przynosi zarówno korzyści, jak i wyzwania, zwłaszcza w kontekście gospodarki odpadami. Handel internetowy znacznie zwiększył wygodę zakupów. Jednocześnie stał się jednak istotnym źródłem odpadów opakowaniowych. Szczególnie w postaci kartonów, plastikowych toreb, folii ochronnych oraz styropianu. Nadmierne pakowanie, nieefektywne wykorzystanie materiałów i trudności w ich recyklingu to problemy, z którymi Europa musi się zmierzyć, aby zminimalizować negatywny wpływ tego sektora na środowisko.

Istotną rolę w tym procesie odgrywają zarówno firmy, jak i my – konsumenci. Przedsiębiorstwa e-commerce muszą przerzucić się na zrównoważone opakowania, ograniczać nadmierne pakowanie oraz stosować innowacyjne, bardziej ekologiczne rozwiązania. Z kolei my, poprzez swoje decyzje zakupowe, możemy wymusić na firmach większą odpowiedzialność za środowisko. Wybierajmy produkty zapakowane w materiały nadające się do recyklingu. Możemy też unikać nadmiernie pakowanych produktów oraz aktywnie uczestniczyć w recyklingu. To kluczowe działania, które mogą przyczynić się do zrównoważonego rozwoju handlu internetowego. Tylko współpraca między wszystkimi uczestnikami tego rynku – firmami, konsumentami i ustawodawcami – może doprowadzić do realnych zmian, które zredukują ilość odpadów, wspierając tym samym gospodarkę o obiegu zamkniętym.