Odbiór bioodpadów do recyklingu – kompleksowo i bez problemów
W świetle europejskich wymogów dotyczących gospodarki o obiegu zamkniętym, bioodpady zyskały strategiczne znaczenie. Ich skuteczne zagospodarowanie nie tylko odciąża składowiska, ale pozwala odzyskiwać zasoby naturalne, ogranicza emisję gazów cieplarnianych i wspiera niezależność surowcową. W artykule tym przybliżamy skalę produkcji bioodpadów w Polsce, główne ich źródła, wyzwania związane z przemysłowym zarządzaniem oraz szanse na ich ponowne wykorzystanie.
Potrzebujesz pomocy w zorganizowaniu odbioru bioodpadów?
Według raportu GUS, zatytułowanego Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna w 2021 r. ilość bioodpadów produkowanych przez statystycznego Polaka wzrosła z 4,7 kg w 2010 r aż do 48,5 kg w 2021 r. W samym tylko 2021 r. w Polsce wygenerowano ponad 13 mln ton odpadów komunalnych, z czego prawie 2 mln ton stanowiły bioodpady.
Główne źródła bioodpadów w przemyśle
Najwięcej bioodpadów pochodzi z:
- Zakładów przetwórstwa spożywczego (obierki, resztki roślinne, osady po fermentacji),
- Mleczarni, zakładów mięsnych i ubojni (odpady surowe, odpady organiczne z przetwórstwa),
- Przemysłu piwowarskiego i napojów (osady drożdżowe, pulpy),
- Rolnictwa i sadownictwa (liście, łodygi, obornik),
- Leśnictwa i przetwórstwa drewna (zrębki, trociny, odpady zielone).
Jak wykorzystywane są bioodpady?
Bioodpady wykorzystywane są na wiele sposobów, a ich dalsze przetworzenie zależy od rodzaju odpadu i celu, jaki chce się osiągnąć. Poniżej opisuję najczęstsze kierunki zagospodarowania tej frakcji.
Przekształcanie w kompost
W kompostowniach bioodpady rozkładają się pod wpływem tlenu, bakterii i wysokiej temperatury. W wyniku tego procesu powstaje kompost – wartościowy nawóz, wykorzystywany w rolnictwie, ogrodnictwie i rekultywacji terenów zdegradowanych.
Jeśli prowadzisz zakład przetwórczy lub gospodarstwo rolne, zyskujesz dzięki temu nie tylko sposób utylizacji, ale też realny produkt do dalszego zastosowania.
Produkcja biogazu i energii
W instalacjach fermentacji beztlenowej (biogazowniach) bioodpady przetwarzane są w biogaz – mieszankę metanu i dwutlenku węgla. Można go wykorzystać do produkcji prądu, ciepła lub jako paliwo. Z fermentacji uzyskiwany jest też tzw. digestat – pozostałość po procesie – który może pełnić rolę nawozu organicznego.
To rozwiązanie doskonale sprawdza się w przypadku dużych ilości bioodpadów z przemysłu spożywczego, przetwórni warzyw, mleczarni czy gastronomii.
Odzysk frakcji organicznych do dalszego przetwarzania
W nowoczesnych instalacjach z bioodpadów odzyskuje się cenne frakcje, np. włókna celulozowe, cukry, czy tłuszcze techniczne. Tego typu przetwarzanie rozwija się głównie w sektorze gospodarki o obiegu zamkniętym.
Jeśli współpracujesz z partnerami przetwarzającymi bioodpady w sposób zaawansowany, możesz realnie uczestniczyć w ekoprocesach i ograniczać ślad węglowy.
Co warto wiedzieć?
Dzięki zagospodarowaniu bioodpadów zmniejszasz ilość odpadów trafiających na składowiska, co jest nie tylko ekologiczne, ale również zgodne z obowiązującym prawem (UE i krajowym). W niektórych przypadkach zagospodarowanie bioodpadów stanowi wręcz obowiązek – np. dla dużych zakładów spożywczych czy jednostek samorządowych.
Wyzwania w gospodarowaniu bioodpadami
Brak jednolitych standardów segregacji
Dla producenta bioodpadów największym problemem jest niejednoznaczność przepisów i lokalnych interpretacji. W zależności od województwa lub operatora instalacji, ten sam odpad może być zakwalifikowany jako bioodpad lub jako odpad zmieszany.
To rodzi ryzyko:
- błędnej klasyfikacji odpadów w ewidencji BDO,
- odmowy przyjęcia odpadu przez instalację recyklingu,
- mandatów lub kar za nieprawidłowe przekazanie odpadu,
- konieczności prowadzenia dodatkowych konsultacji z odbiorcą, co wydłuża procedury.
Dla dużych zakładów oznacza to potrzebę zatrudnienia specjalisty ds. gospodarki odpadami lub outsourcingu obsługi środowiskowej – co zwiększa koszty operacyjne.
Zanieczyszczenie frakcji bio
Jeśli twoja firma wytwarza duże ilości bioodpadów, np. z przetwórstwa spożywczego, gastronomii czy handlu, doskonale wiesz, jak trudno jest utrzymać czystość frakcji bio. Opakowania zbiorcze, etykiety, folie, metalowe elementy maszynowe, a nawet rękawiczki pracowników mogą przypadkowo trafić do kontenera na bioodpady.
Konsekwencje to m.in.:
- dodatkowe koszty segregacji wewnętrznej,
- wyższe stawki za odbiór (instalacje doliczają opłatę za doczyszczanie),
- odrzuty całych partii bioodpadów i konieczność ich przeklasyfikowania jako odpady zmieszane lub nawet niebezpieczne,
- utrata możliwości oddania odpadów do kompostowni (np. ze względu na zawartość plastiku).
Z punktu widzenia producenta, każda taka sytuacja to strata czasu i pieniędzy – zwłaszcza jeśli odpady trzeba przetransportować do innej, droższej instalacji.
Niedostateczna infrastruktura
Firmy, które produkują bioodpady regularnie i w dużych ilościach, bardzo często napotykają na brak odbiorców lub instalacji, które mogłyby je przyjąć w sposób ciągły i bezpieczny.
Najczęstsze problemy to:
- brak instalacji przetwarzającej dany typ bioodpadu (np. odpady z surowców zwierzęcych, przeterminowana żywność w opakowaniach),
- zbyt mała przepustowość instalacji w regionie – trzeba czekać na odbiór lub transportować odpady setki kilometrów dalej,
- niejasne warunki przyjęcia odpadu – część zakładów wymaga deklaracji składu, analizy chemicznej lub dokumentacji weterynaryjnej.
W efekcie producenci bioodpadów są zmuszeni do:
- zawierania krótkoterminowych, niepewnych umów z odbiorcami, co destabilizuje proces produkcji i logistyki.
- przechowywania odpadów przez dłuższy czas, co rodzi ryzyko odorów, fermentacji i kontroli sanepidu lub WIOŚ,
- szukania drogich, awaryjnych rozwiązań, takich jak wywóz do spalarni lub do kraju sąsiedniego.
Szanse i rekomendacje
- Rozbudowa sieci biogazowni może przyczynić się do lokalnego zagospodarowania bioodpadów i produkcji energii odnawialnej,
- Standaryzacja oznakowania pojemników i kampanie edukacyjne poprawią jakość selekcji,
- Wsparcie dla firm przetwarzających bioodpady może rozwinąć rynek surowców wtórnych,
- Lepsze statystyki sektorowe pomogą identyfikować najbardziej odpadowe branże.
Oddaj biooodpady do recyklingu z naszą pomocą
Bioodpady stają się coraz ważniejszym elementem transformacji ekologicznej Polski i Europy. Zarówno samorządy, jak i firmy muszą dostosować swoje praktyki do wyzwań związanych z ich odzyskiem. Przy rosnącej masie bioodpadów i ich znaczeniu jako surowca, rozwój infrastruktury i lepsza edukacja społeczeństwa powinny być priorytetem najbliższych lat.
Chcesz dowiedzieć się więcej o legalnym przekazaniu bioodpadów lub potrzebujesz wsparcia przy ich zagospodarowaniu? Skontaktuj się z ekspertami Ekologistyka24 – pomożemy Ci w całym procesie.
Masz pytania o zagospodarowanie odpadów? Sprawdź nasz dział FAQ poniżej. Jeśli nie znajdziesz tam odpowiedzi na swoje pytanie – napisz do nasz lub zadzwoń.
Definicje
Bioodpady to odpady ulegające biodegradacji, powstałe z surowców pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego – np. resztki jedzenia, skoszona trawa, obornik, odpady z przetwórstwa spożywczego.
Do bioodpadów przemysłowych należą m.in.
Z przetwórstwa spożywczego:
– Resztki owocowo-warzywne (obierki, odpady z sortowania, liście, korzenie, resztki pulpy)
– Odpady z produkcji soków, koncentratów, kompotów (pestki, skórki, wytłoki)
Z przemysłu piekarniczego i młynarskiego
– Plewy, przesiewy, mąka odpadowa, zakwaszone produkty
Odpady mleczne
– Serwatka, przeterminowane jogurty i mleko, pozostałości z filtracji
Odpady z produkcji pasz i karm:
– Niespełniające norm jakościowych, niezawierające leków
Zielone odpady z utrzymania terenów przemysłowych
– Trawa, gałęzie, liście z firm zajmujących się terenami zielonymi
Jeśli którykolwiek z powyższych odpadów zawiera dodatki chemiczne, substancje nieulegające biodegradacji, opakowania, resztki leków weterynaryjnych, środków konserwujących, może nie kwalifikować się jako bioodpad.
Odpady zielone to podkategoria bioodpadów, obejmująca wyłącznie czysto roślinne frakcje – np. liście, gałęzie, trawa. Bioodpady mogą zawierać także resztki jedzenia.
Recykling i zagospodarowanie bioodpadów
Najczęściej przez kompostowanie (proces tlenowy) lub fermentację beztlenową (produkcja biogazu i nawozu). Część bioodpadów może trafić także do spalarni z odzyskiem energii.
Tak – w rozumieniu przepisów, zarówno kompostowanie, jak i fermentacja metanowa traktowane są jako formy recyklingu organicznego.
Odpady trafiają do instalacji kompostowniczych lub biogazowni, gdzie są przetwarzane w kompost, biogaz, ciepło, energię elektryczną lub digestat – produkt o właściwościach nawozowych.
Tak – ale pod warunkiem, że nie zawiera substancji niebezpiecznych i została właściwie rozdzielona (np. żywność oddzielona od opakowań). W przeciwnym razie może być uznana za odpad zmieszany.
Transport
Tak. Transportujący bioodpady musi posiadać zezwolenie na transport odpadów poprzez wpis do rejestru BDO w dziale VII. Dodatkowo odpady muszą być sklasyfikowane zgodnie z katalogiem odpadów.
W Polsce będzie to KPO (Karta Przekazania Odpadów) w systemie BDO, ale przypadku przewozu transgranicznego – Aneks VII (dla transportów wewnątrz UE) lub zgłoszenie i zgoda (jeśli bioodpady są klasyfikowane jako inne niż te z Zielonej Listy).
Tak, ale pod warunkiem spełnienia przepisów rozporządzenia (WE) 1013/2006 i przetwarzania ich w kraju odbioru w sposób zgodny z ochroną środowiska. W praktyce eksport bioodpadów jest rzadki i ograniczony głównie do współpracy z wyspecjalizowanymi instalacjami.
Dokumentacja
Tak – obowiązek dotyczy każdego podmiotu, który wytwarza odpady inne niż komunalne (np. restauracje, przetwórnie, hurtownie, gospodarstwa rolne powyżej 75 ha), oraz przekazuje je do odbiorcy.
Tak – w systemie BDO należy prowadzić bieżącą ewidencję (KPO i KEO), z uwzględnieniem rodzaju odpadu, masy, daty przekazania i danych odbiorcy.
