W poprzednich artykułach omówiliśmy najczęstsze błędy w ewidencji odpadów oraz zasady poprawnego prowadzenia dokumentacji. Tym razem skupimy się na konsekwencjach wynikających z niedopełnienia obowiązku ewidencyjnego.Przyjrzymy się także błędom w ewidencji lub celowemu unikaniu odpowiedzialności związanej z prowadzeniem ewidencji odpadów. Zrozumienie tych zagadnień jest kluczowe dla każdego przedsiębiorcy działającego w branży gospodarki odpadami.
Potrzebujesz pomocy z ewidencją odpadów? Skontaktuj się z nami
Niektóre firmy całkowicie ignorują obowiązek dokumentowania procesów, związanych z gospodarowaniem odpadów
Częste są również błędy w dokumentacji, które obejmują nieprawidłowe kody odpadów, błędne ilości czy brak wymaganych załączników. Takie uchybienia mogą z jednej strony wynikać z niedbalstwa lub braku wiedzy.
Niedotrzymywanie terminów składania sprawozdań i aktualizacji danych również jest częstym problemem
Celowe zaniżanie ilości odpadów lub niezgodne z prawdą deklaracje dotyczące ich składu to także poważne naruszenia
Według art. 180a, gdy podmiot zobligowany do przesłania rocznego sprawozdania o odpadach nie zrobi tego w wyznaczonym terminie, podlega karze grzywny. Kara grzywny grozi również w sytuacji, gdy przewoźnik nie posiada wygenerowanej karty przekazania odpadów podczas transportu.
W art. 194 tejże ustawy wskazane są inne przewinienia, za które grozi grzywna. Są to m. in. przypadki:
zmiany klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na inne niż niebezpieczne
mieszania odpadów niebezpiecznych z neutralnymi
nielegalnego transportu odpadów
niewłaściwego składowania odpadów
powierzania odpadów firmie, która nie ma uprawnień do ich zagospodarowania
nieumieszczania numeru BDO na dokumentach
braku systematycznej ewidencji odpadów
W zależności od oceny sytuacji i analizy odpadów, kara grzywny może sięgnąć nawet 1 mln zł.
Art. 194b wymienia również niedostarczenie odpadów przez podmiot transportujący do miejsca przeznaczenia jako powód nałożenia kary grzywny w wysokości do 100 tys. zł.
Art. 195 mówi o przypadku nielegalnego transportu odpadów, za który grozi do 10 tys. zł grzywny.
Co ważne, skala działalności może wpływać na wysokość kary. Większe przedsiębiorstwa, generujące większe ilości odpadów, mogą być narażone na wyższe sankcje w przypadku naruszeń.
W ostatnich latach odnotowano liczne przypadki nałożenia kar za nieprawidłowości w ewidencji odpadów. W publikacji z 2023 roku na portalu sozosfera.pl przytoczono przykład firmy, w której inspektorzy WIOŚ przeprowadzili kontrolę. Wykazała ona, że „firma prowadziła ewidencję odpadów niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Udokumentowano, że w kartach przekazania odpadów wykazywano dane niezgodne z rzeczywistością, bowiem wpisywano fikcyjne daty i godziny rozpoczęcia transportu”. Firmę ukarano grzywną w wysokości 30 tys. zł. W okresie od stycznia 2022 do czerwca 2023 w samym tylko Gdańsku inspektorzy ochrony środowiska nałożyli kary pieniężne w wysokości 825 tys. zł za niewłaściwe prowadzenie ewidencji odpadów.
Ewidencja odpadów – odpowiedzialność karna za błędy i braki
Czy można trafić do więzienia za błędy w ewidencji albo w innych dokumentach związanych z gospodarowaniem odpadami? W skrajnych przypadkach, zwłaszcza gdy dochodzi do celowego fałszowania dokumentacji, możliwa jest odpowiedzialność karna, w tym kara pozbawienia wolności. Wynika to z art. 271 par. 1 Kodeksu karnego, który głosi:
„Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”
W paragrafie 3 tego artykułu wymienia się również przypadek, w którym taka działalność wynika z chęci uzyskania korzyści majątkowej. Wówczas za takie postępowania grozi kara pozbawienia wolności do 8 lat.
5. Konsekwencje finansowe i biznesowe dla przedsiębiorstw
Nieprawidłowości w ewidencji mogą prowadzić do konieczności poniesienia dodatkowych kosztów związanych z korektą dokumentacji czy opłatami administracyjnymi.
Nieprawidłowa ewidencja może także wpłynąć na możliwość uzyskania niezbędnych certyfikatów środowiskowych czy zezwoleń na prowadzenie działalności.
Naruszenia w zakresie ewidencji odpadów mogą negatywnie wpłynąć na reputację firmy, co doprowadzi do utraty klientów czy partnerów biznesowych.
6. Jak uniknąć konsekwencji? Najważniejsze działania naprawcze
Regularne audyty wewnętrzne – samodzielne sprawdzanie poprawności ewidencji pozwala na wczesne wykrycie i korektę błędów.
Korzystanie z systemów cyfrowych – automatyzacja procesów ewidencji poprzez dedykowane systemy informatyczne może znacznie zredukować ryzyko błędów.
7. Podsumowanie
Rzetelna ewidencja odpadów to nie tylko obowiązek prawny, ale także element budowania pozytywnego wizerunku firmy. Błędy w dokumentacji mogą prowadzić do surowych konsekwencji – od wysokich kar finansowych, przez utratę certyfikatów środowiskowych, aż po odpowiedzialność karną.
Firmy, które dbają o poprawne prowadzenie ewidencji, unikają kosztownych sankcji i zyskują przewagę konkurencyjną. Kluczowe działania, takie jak regularne audyty, szkolenia dla pracowników i wdrażanie cyfrowych systemów zarządzania odpadami, mogą znacząco zmniejszyć ryzyko błędów.
W dobie zaostrzających się przepisów firmy powinny traktować ewidencję odpadów jako strategiczny element działalności. Przejrzysta dokumentacja i zgodność z prawem to nie tylko sposób na uniknięcie kar, ale również na budowanie stabilnej i odpowiedzialnej organizacji.
Każdy przedsiębiorca, który zajmuje się transportem odpadów w Polsce musi posiadać numer BDO. Jednak sam numer rejestrowy nie wystarczy, by działać legalnie. Kluczowe znaczenie ma aktualność danych wpisanych do rejestru. Błędne lub nieaktualne informacje mogą bowiem prowadzić do poważnych konsekwencji – od zatrzymania transportu po wysokie kary finansowe. Potrzebujesz pomocy z aktualizacją danych w BDO?…
Na podstawie znowelizowanych przepisów w Austrii wraz z początkiem 2023 roku każdy przewoźnik odpadów musiał skorzystać z przeprawy pociągiem na określonych warunkach. W 2024 roku ma być podobnie. Choć wspomniane warunki ulegną zmianie. Niezmienne jest jednak to, że pozwolenie na transport odpadów w Austrii nadal obowiązuje. Kontakt w sprawie pozwolenia na transport odpadów w Austrii…
Od 1 września 2025 roku wchodzi w życie nowy obowiązek dla firm realizujących transport odpadów z Francji do Wielkiej Brytanii – Enveloppe Logistique Obligatoire (ELO). To narzędzie ma na celu uproszczenie i ustandaryzowanie procedur celnych na granicy francusko-brytyjskiej, zwłaszcza w kontekście przewozów typu RoRo. W artykule wyjaśniamy, czym jest ELO, kogo dotyczy, jakie dokumenty obejmuje…
Wpis do rejestru BDO to pierwszy krok przedsiębiorcy, który chce zajmować się gospodarowaniem odpadami w Polsce. Niezależnie od tego czy chce je wytwarzać, przetwarzać czy transportować. W każdym z tych przypadków wymagana jest rejestracja. Oprócz prawa do wykonywania danej działalności niesie też za sobą szereg obowiązków. Jak zmienią się one w rozpoczynającym się roku 2025?…
Na wzór niemieckiego systemu kaucyjnego Pfand, również w Polsce ma zostać wprowadzone podobne rozwiązanie. Początkowo jego uruchomienie planowano na 1 stycznia 2025. Przedsiębiorcy wyrazili jednak sprzeciw wskazując, że potrzebują więcej czasu, by dostosować się do nowych wymogów. Zdecydowano więc, że system kaucyjny w Polsce zostanie wprowadzony od 1 października 2025. Jakie są jego główne założenia?…